“ยูเนสโก” รับรอง “โขนไทย” เป็นมรดกโลก จบดราม่าโขนเขมร

จากที่มีข่าวออกมาเมื่อช่วงค่ำวันที่ 29 พฤศจิกายน 2561 ว่า องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้ประกาศให้ “โขน” ขึ้นทะเบียนบัญชีมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ แต่ไม่กี่ชั่วโมงก่อนจะมีข่าวว่าโขนไทยได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกนั้นมีข่าวจากประเทศกัมพูชาออกมาก่อนว่าโขนกัมพูชาได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกแล้ว

จากข่าวดีของทั้งสองประเทศ ทำให้ผู้ติดตามข่าวส่วนหนึ่งเกิดความสับสนว่ากัมพูชานำโขนซึ่งเป็นการแสดงประเภทเดียวกันกับโขนไทยไปขึ้นทะเบียน ดังที่เคยมีประเด็นดราม่ามามีปัญหากันมาก่อนหน้านี้หรือไม่ รวมถึงมีคำถามว่า สรุปแล้วโขนที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโขนไทยหรือโขนกัมพูชา โขนที่กัมพูชายื่นขอไปเป็นโขนประเภทเดียวกันกับของไทยหรือไม่ ฯลฯ

คำตอบคือ ยูเนสโกขึ้นทะเบียนให้ทั้งโขนไทยและโขนกัมพูชา ซึ่งโขนไทยที่ได้รับการขึ้นทะเบียนคือ “การแสดงโขนในประเทศไทย” หรือ “Khon masked  dance drama in Thailand” ส่วนโขนของกัมพูชาที่ได้รับการขึ้นทะเบียนคือ “ละครโขน” หรือ “Lkhon Khoal Wat Svay Andet”

อ้างอิงตามการให้ข่าวของ นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (รมว.วธ.) ที่เปิดเผยเมื่อเวลาประมาณ 20.00 น. วันที่ 29 พฤศจิกายน ว่า ได้รับรายงานว่าผลการประชุมคณะกรรมการร่วมระหว่างรัฐบาลเพื่อการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของยูเนสโก ครั้งที่ 13 ระหว่างวันที่ 26 พฤศจิกายน-1 ธันวาคม 2561 ณ เมืองพอร์ตหลุยส์ สาธารณรัฐมอริเชียส ว่า ที่ประชุมได้พิจารณาและประกาศให้ขึ้นบัญชี “การแสดงโขนในประเทศไทย” หรือ “Khon masked  dance drama in Thailand” ในรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติอย่างเป็นทางการ

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมกล่าวต่ออีกว่า เป็นที่น่ายินดีที่ “ละคอนโขน” หรือ “Lkhon Khoal Wat Svay Andet” ของประเทศกัมพูชาก็ที่ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนในบัญชีมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่ต้องการสงวนรักษาโดยเร่งด่วน

“ทั้งนี้ไม่ถือว่าเป็นการขึ้นทะเบียนซ้ำซ้อนกับการขึ้นทะเบียนการแสดงโขนในประเทศไทย เนื่องจากการขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้เป็นความภาคภูมิใจของประเทศที่นำเสนอให้ขึ้นทะเบียนไม่ใช่การจดลิขสิทธ์หรือการแสดงความเป็นเจ้าของ ที่สำคัญการแสดงโขนของกัมพูชาและการแสดงโขนในประเทศไทยต่างมีแบบแผนที่มีเอกลักษณ์เป็นของตนเองและเป็นเครื่องแสดงความภาคภูมิของประเทศ”

จากความสำเร็จในการประเทศไทยนำเสนอรายการมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ให้ยูเนสโกพิจารณาและได้รับการขึ้นทะเบียน “โขน” ในครั้งนี้ รมว.กระทรวงวัฒนธรรมให้ข้อมูลเพิ่มเติมอีกว่า คณะกรรมการมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมเตรียมเสนอมรดกภูมิปัญญาของไทยเสนอต่อยูเนสโกเพื่อขึ้นบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติในปีต่อไป ได้แก่ นวดแผนไทย โนรา เป็นต้น รวมทั้งยังมีการศึกษาแนวทางการเสนอมรดกวัฒนธรรมภูมิปัญญาที่มีความคล้ายคลึงกันกับประเทศต่าง ๆ เพื่อเสนอเพิ่มเติมด้วย